Білім базасы

Ғылыми мектептер

Ғылыми мектептер – бұл әрқашанда ұжымдарды құрайды, бұл ғылымда олардың әрқайсысы өзінің негізін қалаушы және ұстаз атына ие. Қазіргі уақытта М.А. Айтхожин атындағы молекулалық биология және биохимия институтында бұрын салынған бес ғылыми мектептің бағыттары табысты дамып келеді:

1. ҚазCСР ҒА академигі М.А. Айтхожин, Ленин сыйлығының лауреаты, Қазақстанда молекулалық биологияның негізін қалаушы (КСРО ҒА академигі, Ленин сыйлығының лауреаты Александр Сергеевич Спириннің ізбасары, әрі Ресей ғылым академиясы (РҒА) ақуыз институтының директоры). Мектептің негізгі ғылыми бағыты – «ақуыз биосинтезі және оның реттелуінің молекулалық негіздері». Бұл бағыт ақуыз және нуклеин қышқылдары зертханасында белсенді дамып, қолдау көрсетуде (зертхана меңгерушісі, б.ғ.д. Б.Қ. Искаков). Профессор Б.Қ. Искаков академик М.А. Айтхожиннің ғылыми мектебінің жалғастырушысы болып табылады. Молекулалық механизмдерді зерттеу және өсімдіктердегі ақуыз биосинтезін реттеу саласында ғылыми ізбасарларды дайындады: б.ғ.к. С.Ш. Жаныбекова, б.ғ.к. Р.Ж. Ақбергенов, б.ғ.д. С.М. Шайхин, б.ғ.к. Жигайлов А.В. Бұдан басқа, Б.Қ. Искаков өсімдіктердің гендік инженериясы саласындағы қазақстандық ғылыми мектептің негізін қалаушысы болып табылады. Бұл салада ғылыми ізбасарларын дайындаған: б.ғ.к. О.В. Карпова, б.ғ.к. А.С. Низкородова, PhD докторанты Р.В. Крылдаков.
2. ҚР ҰҒА академигі Н.А. Айтхожинаның мектебі, Қазақстандағы молекулалық генетика мен молекулалық медицинаның негізін қалаушы (КСРО ҒА академигі, Ленин сыйлығының лауреаты Георгий Павлович Георгиевтің ізбасары, әрі РҒА ген биологиясы институтының директоры). Негізгі ғылыми бағыты – адам геномы, молекулалық медицина, өсімдіктер геномы, гендердің белсенділігінің реттелуі, генодиагностика, тұқым қуалайтын және жанама аурулар гендерінің молекулалық негіздері. Қазіргі уақытта осы бағыттарды дамытудағы жалғастырушы қызметкерлер ұжымы М.А. Айтхожин атындағы МББИ-да және басқа да ғылыми орталықтарда, ҚР ҒЗИ-де жұмыс істейді
3. ҚазССР ҒА корреспондент-мүшесі Л.К. Клышевтің биохимик мектебі. Мектептің негізгі ғылыми бағыты – «өсімдіктердегі екінші қосылыстардың метаболизмі, олардың алмасу энзимологиясы және реттеу», өсімдіктердің сигналдық жүйелерінің зертханасын жалғастыратын бағыт.
4. ҚазССР ҒА академигі Н.Д. Беклемишевтің мектебі. Мектептің негізгі ғылыми бағыты – «Эксперименттік және клиникалық аллергология және иммунология». Молекулалық иммунология және иммунобиотехнологиялар бағыты – Н.Д. Беклемишевтің ізбасары, б.ғ.д., проф. Н.Н. Беляевтің басшылығымен М.А. Айтхожин атындағы молекулалық биология және биохимия институтында қалыптаса бастады. Қазіргі уақытта мектептің дәстүрлері молекулалық иммунология және иммунобиотехнологиялар зертханасында қолдау көрсетіліп, дамытылуда. (Зертхана меңгерушісі м.а., биология ғылымдарының кандидаты Р.Т. Тлеулиева)
5. Б.ғ.д., проф. Ю.В. Перуанскийдің мектебі – ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің биохимиясы, физиологиясы және биотехнологиясы негізін қалаушылардың бірі. Мектептің негізгі ғылыми бағыты – «дәнді дақылдардың өнімділігін арттырудың биохимиялық негіздері». (Зерт. меңгерушісі, биология ғылымдарының кандидаты А.А. Хакимжанов).

Кадрларды даярлау

МББИ қазіргі биологияның басым бағыттарын іргелі және қолданбалы зерттеулер және молекулалық биология, молекулалық генетика, молекулалық медицина, гендік және клеткалық инженерия, молекулалық иммунология, биохимия саласында жоғары білікті мамандар дайындау бойынша жетекші ұйымдардың бірі болып табылады.

Институтта 03.00.03 – «молекулалық биология» (Қазақстандағы және Орталық Азия аймағындағы жалғыз) және 03.00.04 — «биохимия» мамандықтары бойынша докторлық және кандидаттық диссертацияларды қорғау бойынша Д 53.47.07 диссертациялық кеңес жұмыс істеді. Диссертациялық кеңестің құрамына Ресей мен Қазақстанның жетекші ғылыми орталықтарының ғалымдары кірді.

Қазіргі уақытта Институт мақсатты мемлекеттік тапсырыс бойынша және жалпы негізде «биология», «биотехнология» мамандықтары бойынша Қазақстанның жетекші жоғары оқу орындарының PhD-докторантурасында жоғары білікті кадрлар даярлауды жүзеге асырады.

Гранттық және бағдарламалық-мақсатты қаржыландыру бойынша жобаларды орындауға қатыса отырып, институт зертханаларында өздерінің дипломдық және диссертациялық жұмыстарын орындайтын бакалавр мен магистрлерді белсенді дайындау жүргізілуде.

Институт қызметкерлері алыс және жақын шетелдердің жетекші ғылыми институттарында тағылымдамалар мен тренингтерде өздерінің кәсіби деңгейін жоғарылатады, жеке гранттар аясында ғылыми-зерттеу жұмыстарын орындайды. Ғылыми әзірлемелердің әлемдік деңгейін қамтамасыз ету үшін жетекші шетелдік ғылыми орталықтарда, оның ішінде Швейцария, Ұлыбритания, Израиль, Германия, Франция, Венгрия, АҚШ, Чехия, Канада сияқты елдерде кадрларды тағылымдамадан өткізу бойынша жұмыстар жүргізілуде.